ऑलिम्पिक स्टार बॅडमिंटनपटु पी.व्ही. सिंधू

 ऑलिम्पिक स्टार बॅडमिंटनपटु पी.व्ही. सिंधू

पुसारला वेंकट सिंधू (जन्म ५ जुलै १९९५) ही एक भारतीय बॅडमिंटनपटू आहे. ती भारतातील सर्वात यशस्वी खेळाडूंपैकी एक मानली जाते. सिंधूने ऑलिम्पिक आणि बी.डब्लू.एफ. सर्किट स्पर्धेसह विविध स्पर्धांमध्ये पदके जिंकली आहेत. यामध्ये जागतिक चॅम्पियनशिपमधील सुवर्णपदकाचाही समावेश आहे. बॅडमिंटन वर्ल्ड चॅम्पियन बनणारी ती पहिली आणि एकमेव भारतीय आहे. तसेच ऑलिम्पिक स्पर्धांमध्ये सलग दोन पदके जिंकणारी भारतातील दुसरी वैयक्तिक ऍथलीट आहे. २ एप्रिल २०१७ मध्ये तिने तिच्या कारकिर्दीतील उच्च असलेला जागतिक क्रमवारीत दुसरा क्रमांक पटकावला.

पुसारला वेंकटा सिंधू

वैयक्तिक माहिती

जन्म नाव:- पुसारला वेंकटा सिंधू

जन्म दिनांक:-  ५ जुलै, १९९५ (वय: २६)

जन्म स्थळ:-  हैदराबाद, भारत

उंची:-  १.७९ मी (५ फूट १० इंच)

वजन:-  ६५ किलो (१४० पौंड)

देश:-  भारत ध्वज भारत

कार्यकाळ:-  २००८ पासून

प्रशिक्षक:-  पुल्लेला गोपीचंद

महिला एकेरी:-  सर्वोत्तम मानांकन 2 (2017)

सद्य मानांकन 4 (17 march 2018)

स्पर्धा:- १८९ विजय, ८७ पराजय

सिंधूने सप्टेंबर २०१२ मध्ये वयाच्या १७ व्या वर्षी बी.डब्लू.एफ. जागतिक क्रमवारीत अव्वल २० मध्ये स्थान मिळविले. तिने बी.डब्लू.एफ. वर्ल्ड चॅम्पियनशिपमध्ये एकूण पाच पदके जिंकली आहेत आणि या स्पर्धेत पाच किंवा त्याहून अधिक एकेरी पदके जिंकणारी चीनच्या झांग निंग नंतरची ती दुसरी महिला आहे.

तिने २०१६ उन्हाळी रिओ ऑलिंपिकमध्ये भारताचे प्रतिनिधित्व केले. येथे अंतिम फेरीत पोहोचणारी ती पहिली भारतीय बॅडमिंटन खेळाडू ठरली. या स्पर्धेत तिने स्पेनच्या कॅरोलिना मारिनला हरवून रौप्य पदक जिंकले. २०२० च्या टोकियो ऑलिम्पिक स्पर्धांमध्ये सलग दुसऱ्यांदा ऑलिम्पिकमध्ये भाग घेतला. तसेच कांस्य पदक जिंकले. दोन ऑलिम्पिक पदके जिंकणारी ती पहिली भारतीय महिला ठरली.

सिंधूने २०१६ चायना ओपन स्पर्धांमध्ये तिची पहिली सुपरसीरिज जिंकली आणि त्यानंतर २०१७ मध्ये दक्षिण कोरिया आणि भारतात आणखी चार अंतिम सामने जिंकून विजेतेपद पटकावले. त्या व्यतिरिक्त तिने २०१८ च्या राष्ट्रकुल स्पर्धा आणि २०१८ आशियाई स्पर्धांमध्ये एक-एक रौप्य पदक मिळवले. तसेच यानंतर उबेर कपमध्येदेखील तिने दोन कांस्य पदके जिंकली.

सिंधूने $8.5 दशलक्ष, $5.5 दशलक्ष आणि $7.2 दशलक्ष कमाईसह अनुक्रमे २०१८, २०१९ आणि २०२१ मध्ये फोर्ब्सच्या सर्वाधिक कमाई करणाऱ्या महिला खेळाडूंच्या यादीत स्थान मिळवले.

भारत सरकारने अर्जुन पुरस्कार तसेच मेजर ध्यानचंद खेलरत्न पुरस्कार हे प्रतिष्ठित क्रिडा पुरस्कार देऊन तिचा गौरव केला. तसेच ती भारतातील चौथा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार असलेल्या पद्मश्रीची प्राप्तकर्ता आहे. तिला जानेवारी २०२० मध्ये पद्मभूषण हा भारतातील तिसरा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार देऊन सन्मानित करण्यात आले.

  जीवन

पुसरला वेंकट सिंधू हिचा जन्म हैदराबाद येथील पी. व्ही. रमन आणि पी. विजया यांच्या घरी झाला. तिचे वडील रमण हे भारतीय रेल्वेचे कर्मचारी आहेत जे मूळ तेलंगणचे आहेत तर आई विजया यांचा जन्म विजयवाडा, आंध्र प्रदेश येथील आहे. तिचे आई-वडील दोघेही राष्ट्रीय स्तरावरील व्हॉलीबॉल खेळाडू आहेत. तिचे वडील हे भारतीय व्हॉलीबॉल संघाचे सदस्य होते आणि त्यांनी १९८६ च्या सोल आशियाई खेळांमध्ये कांस्यपदक जिंकले होते. त्यांना या खेळातील योगदानाबद्दल २००० मध्ये अर्जुन पुरस्कार मिळाला होता.

सिंधू हैदराबाद येथे राहते. तिचे शिक्षण हैदराबादच्या ऑक्सिलियम हायस्कूल आणि सेंट अॅन्स कॉलेज फॉर वुमन येथे झाले. तिचे पालक व्हॉलीबॉल खेळत असले तरी तिने बॅडमिंटन निवडले कारण ती २००१ च्या ऑल इंग्लंड ओपन बॅडमिंटन स्पर्धेचे विजेता असलेल्या पुलेला गोपीचंद यांच्या यशातून प्रभावी झाली होती. तिच्या कारकिर्दीची माहिती देताना, द हिंदूच्या बातमीदाराने लिहिले:

तिने वयाच्या आठव्या वर्षापासून बॅडमिंटन खेळायला सुरुवात केली. सिकंदराबाद येथील इंडियन रेल्वे इन्स्टिट्यूट ऑफ सिग्नल इंजिनीअरिंग अँड टेलिकम्युनिकेशन्सच्या बॅडमिंटन कोर्टमध्ये मेहबूब अली यांच्या मार्गदर्शनाखाली तिने या खेळातील मूलभूत गोष्टी शिकल्या. लवकरच ती पुलेला गोपीचंद यांच्या गोपीचंद बॅडमिंटन अकादमीमध्ये सामील झाली. तिच्या कारकिर्दीची माहिती देताना, द हिंदूच्या बातमीदाराने लिहिले.

"The fact that she reports on time at the coaching camps daily, traveling a distance of 56 km from her residence, is perhaps a reflection of her willingness to complete her desire to be a good badminton player with the required hard work and commitment."

("तिच्या घरापासून ५६ किमी अंतराचा प्रवास करून ती दररोज कोचिंग कॅम्पमध्ये वेळेवर हजर होते, हे कदाचित आवश्यक कठोर परिश्रम आणि वचनबद्धता यांच्यासह चांगली बॅडमिंटनपटू बनण्याची तिची इच्छा पूर्ण करण्याच्या प्रतिबिंब आहे.")

गोपीचंद यांनी या वार्ताहराच्या मताला दुजोरा दिला. त्यांनी सांगितले की "सिंधूच्या खेळातील सर्वात उल्लेखनीय वैशिष्ट्य म्हणजे तिची वृत्ती आणि कधीही न मरणारा आत्मा."

गोपीचंदच्या बॅडमिंटन अकादमीमध्ये सामील झाल्यानंतर सिंधूने अनेक विजेतेपदे जिंकली. १० वर्षांखालील गटात तिने दुहेरी प्रकारात पाचवी सर्वो ऑल इंडिया रँकिंग चॅम्पियनशिप आणि अंबुजा सिमेंट ऑल इंडिया रँकिंगमध्ये एकेरी विजेतेपद जिंकले. १३ वर्षांखालील गटात तिने पाँडिचेरी येथील सब-ज्युनियर्समध्ये एकेरी विजेतेपद, कृष्णा खेतान ऑल इंडिया टूर्नामेंट IOC ऑल इंडिया रँकिंग, सब-ज्युनियर नॅशनल आणि पुण्यातील अखिल भारतीय रँकिंगमध्ये दुहेरीचे विजेतेपद जिंकले.

तिने भारतातील ५१ व्या राष्ट्रीय राज्य खेळांमध्ये १४ वर्षांखालील सांघिक सुवर्णपदक देखील जिंकले. ती नंतर गोपीचंद यांच्याशी विभक्त झाली आणि दक्षिण कोरियाचे प्रशिक्षक पार्क ताई-सांग यांच्याकडे प्रशिक्षणासाठी गेली.

पी. व्ही. सिंधू करियर 

आंतरराष्ट्रीय स्तरावर, सिंधूने २००९ मध्ये कोलंबोमध्ये सब-जूनियर आशियाई बॅडमिंटन स्पर्धेतही कांस्यपदक जिंकले होते.

२०१० च्या इराण फजर आंतरराष्ट्रीय बॅडमिंटन चॅलेंजमध्ये सिंधूने सिंगल प्रकारात रौप्य पदक जिंकले. २०१० मध्ये सिंधूने मेक्सिकोमधील ज्युनियर वर्ल्ड बॅडमिंटन स्पर्धेत उपांत्यपूर्व फेरी गाठली. यासह, २०१० मध्ये ती उबर चषक भारतीय राष्ट्रीय संघाची सदस्यही होती.

सिंधूच्या प्रतिभेची जादू रिओ ऑलिम्पिकमध्येही पसरली होती-

२०१६ मध्ये सिंधूने रिओ ऑलिम्पिकमधील महिला एकेरीच्या उपांत्य सामन्यात जपानी खेळाडू नोजोमी ओकुहाराला पराभूत करून अंतिम फेरीत रौप्यपदक जिंकून अंतिम फेरी गाठली.

यासह, तिला भारतातील सर्वात युवा ऑलिम्पिकमध्ये रौप्यपदक जिंकणारी प्रथम भारतीय महिला बॅडमिंटनपटू होण्याचा मान मिळाला आणि त्याने जगभरात स्वत: चे नाव कोरले.

बर्‍याच वेळा पराभवानंतर विश्वविजेतेपदामध्ये सुवर्णपदक जिंकून इतिहास रचला-

२०१९ मध्ये बॅडमिंटन वर्ल्ड चॅम्पियनशिप जिंकणारी पहिली भारतीय खेळाडू ठरलेल्या पीव्ही सिंधूने अनेक वेळा पराभवानंतर हे स्थान मिळवले आहे.

पीव्ही सिंधूने या स्पर्धेत बर्‍याच वेळा अंतिम फेरी गाठून सुवर्ण पदकाला मुकावले पण तिने कधीही माघार घेतली नाही आणि शेवटी या स्पर्धेत सुवर्णपदक जिंकण्याचे तिचे स्वप्न पूर्ण केले.

पीव्ही सिंधूने स्वित्झर्लंडमध्ये झालेल्या बीडब्ल्यूएफ बॅडमिंटन वर्ल्ड चॅम्पियनशिप २०१९ च्या अंतिम सामन्यात जपानी खेळाडू नोजोमी ओकुहारावर मात केली,

या सामन्यात ओकुहाराने वर्चस्व राखले आणि त्यांना सामन्यात परतण्याची संधी दिली नाही आणि तिने २१ -७ वर्ल्ड चॅम्पियन विजेतेपद जिंकणारी पहिली भारतीय बनली.

मी तुम्हाला सांगतो की पुरुष आणि महिला या दोन्ही गटातून भारतासाठी बॅडमिंटन जागतिक स्पर्धेत अद्याप कोणीही सुवर्णपदक जिंकले नव्हते. या स्पर्धेत तिच्या महाजीतनंतर सिंधूने तिच्या करिअरची नोंद नोजोमी ओकुहाराविरुद्ध ९-७ अशी केली आहे.

यासह, आपल्याला हे देखील सांगू इच्छितो की पीव्ही सिंधूने बॅडमिंटन जागतिक स्पर्धेत ५ पदके जिंकली आहेत, सिंधूने आतापर्यंत एक सुवर्ण, दोन रौप्य व दोन कांस्यपदके जिंकली आहेत.

जगातील कोणत्याही महिला खेळाडूने पीव्ही सिंधूपेक्षा जास्त पदके जिंकली नाहीत. यासह सिंधू महिला एकेरीत सुवर्ण, रौप्य व कांस्यपदक जिंकून जगातील चौथी मोठी खेळाडू ठरली आहे. त्यांच्याआधी ली गोंग रुइना, लिंगवेई आणि झांग निंग यांनी जेतेपद नोंदवले आहे.

हैदराबादमध्ये जन्मलेल्या या प्रतिभावान भारतीय पीव्ही सिंधूने सन २०१७ आणि २०१८ मध्ये बॅडमिंटन वर्ल्ड चॅम्पियनशिपमध्ये रौप्य पदक जिंकले, तर २०१३ आणि २०१४ मध्ये तिला या स्पर्धेत कांस्यपदक जिंकता आले. २०१३ मध्ये पीव्ही सिंधूने या स्पर्धेत प्रथमच वरिष्ठ पातळीवर तिची कौशल्य मिळवले.

यासह, बॅडमिंटन वर्ल्ड चॅम्पियनशिपमध्ये भारताची नामांकित महिला बॅडमिंटनपटू सायना नेहवाल याने २०१५ आणि २०१९ या वर्षात या स्पर्धेत कांस्यपदक जिंकले होते,

तर पुरुष भारतीयांमध्ये २०१९ मध्ये बी. साई प्रणीत आणि १९८३ मध्ये प्रकाश पादुकोण यांनी कांस्यपदक जिंकले होते.

विश्वविजेतेपद जिंकून भारतासाठी सुवर्ण इतिहास रचणार्‍या पीव्ही सिंधू जगातील सर्वोत्तम खेळाडूंपैकी एक आहे, बॅडमिंटनच्या तिच्या अप्रतिम क्रीडा प्रतिभाने तिने जगात भारताला वेगळी ओळख मिळवून दिली आहे.

जागतिक बॅडमिंटन चॅम्पियनशिपमध्ये भारताला ऐतिहासिक विजय मिळवून देणाऱ्या सिंधूला तिच्या पद्मश्री, राजीव गांधी खेळ रत्न पुरस्कार, भारत सरकारकडून भारतातील युवा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार यासह अनेक प्रमुख पुरस्कारांनी गौरविण्यात आले आहे.

  पुरस्कार 

अर्जुन पुरस्कार (२०१३)

पद्मश्री (२०१५)

राजीव गांधी खेलरत्न पुरस्कार (२०१६)

पद्मभूषण पुरस्कार (२०२०)

(खासाबा जाधव यांच्या जयंतीनिमित्त पहिला राज्य क्रीडा दिन दिनांक १५ जानेवारी २०२२ पासून प्रत्येक आठवड्याला ऑलिम्पिक स्पर्धेत पदक प्राप्त खेळाडूंची माहितीची सृंखला शारिरीक शिक्षण व क्रीडा विभाग मार्फत आपल्यासाठी सुरू केली आहे. आपणास ही संकल्पना कशी वाटली या बद्दल जरुर प्रतिक्रिया द्यावी)